Migren, genellikle orta veya şiddetli baş ağrısı atakları halinde ortaya çıkarak kişinin günlük aktivitelerini zorlaştırıyor. Migren ve beslenme arasındaki ilişkinin çok karmaşık olduğunu belirten uzmanlar, bazı besinlerin semptomları azaltırken bazılarının ise artırabildiğini ifade ediyor. Beslenme ve diyet uzmanı Esra Tansu Sarıyer, özellikle uzun süreli açlık, öğün atlama, gece atıştırmaları ve geç akşam yemeği tüketiminin ataklara yol açtığını vurguluyor. Sarıyer, migren hastalarına olası atakların önüne geçebilmeleri için fermente et ve peynir ürünlerinden, alkollü içeceklerden, kahve, şeker, çikolata, soğuk içecekler ve dondurma tüketiminden kaçınmalarını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğr. Gör. Esra Tansu Sarıyer, migren hastalarının beslenme alışkanlıkları hakkında değerlendirmelerde bulundu ve özellikle tüketiminden kaçılması gereken yiyecek ve içeceklerle ilgili bilgiler paylaştı.
Bazı besinler migreni tetikliyor
Migrenin orta veya şiddetli baş ağrısı atakları ve geri dönüşlü nörolojik ve sistemik semptomlarla karakterize kronik bir nörolojik bozukluk olduğunu belirten beslenme ve diyet uzmanı Esra Tansu Sarıyer, “Migren baş ağrısı genellikle ataklar halinde ortaya çıkıyor ve kişinin günlük aktivitelerini zorlaştırıyor. Migren ve beslenme arasındaki ilişkinin çok karmaşık olduğunu söyleyebiliriz. Bazı besinler semptomları azaltırken bazıları ise artırabiliyor. Bazı besinler vazokonstriktör veya vazodilatör etki yaparak sinir sistemini etkileyip ağrı oluşumuna yol açıyor. Bu nedenle hastalığın atak sıklığı ve şiddetinin değerlendirilmesinde beslenme öyküsünün detaylı alınması büyük önem taşıyor.” dedi.
Migreni tetikleyen tüketimlerden kaçınılmalı
Sarıyer, ‘Yapılan çalışmalar migren ataklarını tetiklemede hem besin ve beslenme örüntülerinin hem de beslenmeyle ilişkili obezite, diyabet ve insülin direnci gibi hastalıkların etkili olduğunu göstermektedir’ dedi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Fizyolojik açlık ve susuzluğun genellikle migreni tetiklediği saptanmış. Migrenin diğer önemli tetikleyicilerinden biri de alkoldür. Özellikle içerisinde tiramin ve histamin bulunduran kırmızı şarabın en yaygın migren tetikleyici alkol olduğu ifade ediliyor. Bir vazoaktif amin olan tiramin, kan basıncının yükselmesine neden olarak ağrıyı tetikliyor. Tiraminden zengin olmaları nedeniyle özellikle fermente peynir türleri, et ürünleri ve alkollü içki tüketiminden kaçınılmalıdır. Ayrıca kafeinin en önemli kaynaklarından biri olan kahve tüketimi de beyin ve damarlar içindeki uyarıcı adenozin reseptörleri ve inhibitörleri üzerine etki ederek atak sıklığını artırıyor. Gıdalarda lezzet verici olarak kullanılan monosodyum glutamatın tüketiminden sonra da baş ağrısı şiddetinin arttığı da ortaya kondu. Çikolata da içerisinde teobromin, kafein ve feniletilamin gibi bileşenler barındırmasıyla nedeniyle migren tetikleyebilir. Bu nedenle atak dönemlerinde tüketiminden kaçınılmalıdır.”
Migren hastaları Batı tarzı diyet uygulamamalı
Migrenli hastaların beslenme düzenleri, atak sıklığı ve şiddeti arasındaki ilişkinin incelendiğini belirten beslenme ve diyet uzmanı Sarıyer, “Özellikle uzun süreli açlık, öğün atlama, gece atıştırmaları ve geç akşam yemeği tüketimi ataklara neden oluyor. Bireyler özellikle atak dönemlerinde yorgun ve halsiz oldukları için su tüketimine önem göstermezken öğün atlıyor veya düzensiz yemek tüketiyorlar. Ayrıca hastalar uzun süre aç kaldıktan sonra hızlıca doymak için şeker ve yağ içeriği yüksek besinlere yöneliyorlar. Aslında bu uygulama hastaların ağrısını daha da şiddetlendiriyor. Hastaların küçük ara öğünler yaparak kan şekeri seviyelerini düzende tutması atakları azaltacaktır. Yağ ve şeker içeriği yüksek beslenme ve fast-food tarzı besinlerin sık tüketimi migren ataklarını tetikliyor. Migren hastaları bu nedenle Batı tarzı diyetlerden kaçınmalıdır.
İşte uzak durulması gereken yiyecek ve içecekler…
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Öğr. Gör. Esra Tansu Sarıyer migren hastalarının beslenme konusunda dikkat etmeleri gereken son derece önemli noktaları şöyle sıraladı:
• Migrenli hastalarda basit şeker tüketimi sonrasında reaktif hipoglisemi durumu düşünülmeli ya da açlık sonrasında baş ağrısı oluşabileceği göz önünde bulundurulmalı,
• Bireyler atakların önüne geçmek için şeker tüketiminden kaçınmalı ve kan şekerini düzenlemesi için mutlaka küçük ara öğünler yapmalı,
• Diyette protein, kompleks karbonhidrat, posa tüketimine ağırlık verilmesinin hipogliseminin önüne geçebileceği hastaya bildirilmeli. Bu nedenle hastalar tam tahıllı besinler, bulgur, meyve, sebze ve kurubaklagiller gibi bol posalı ve kompleks karbonhidrat kaynaklarını beslenmesine dahil etmeli,
• Bireylerin öğün düzenlemeleri gün içerisinde en fazla 2-3 saat açlık süresi olacak şekilde planlanmalı,
•Nitrit, nitrat ve MSG gibi besin katkı maddelerinin tüketimi migren ataklarını tetikleyebileceği için bu katkı maddelerini içeren besinleri tüketmekten kaçınılmalı,
• Peynir, bira, şarap, et gibi fermente ürünler ile, konserve besinler ve deniz ürünleri gibi yiyeceklerin içeriğinde bulunan maddeler migren atağını tetikleyebileceği için bu besinlerin tüketiminden kaçınılmalı,
• Kafein içeren kahve, çay, çikolata gibi besinlerin tüketimi diyette mümkün olduğunca azaltılmalı,
• Besin alerjilerinin migren ataklarını tetikleyebileceği unutulmamalı. Kişilerin alerjisi olan besinlere karşı hassasiyet göstermeleri gerekiyor,
• Soğuk içecekler ve dondurma migren tetikleyicilerinden olduğu için dondurma gibi soğuk yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalı. İçecekler de fazla soğuk olarak tüketilmemeli.
