Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2023

Toplam sera gazı emisyonu 2023 yılında 598,9 Mt CO₂ eşdeğeri oldu
 

Sera gazı envanteri sonuçlarına göre, 2023 yılı toplam sera gazı emisyonu bir önceki yıla göre %6,9 artarak 598,9 milyon ton (Mt) CO₂ eşdeğeri (eşd.) olarak hesaplandı. Kişi başı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılında 4,1 ton CO₂ eşd., 2022 yılında 6,6 ton CO₂ eşd. ve 2023 yılında 7,0 ton CO₂ eşd. olarak hesaplandı.
 

Toplam ve kişi başı sera gazı emisyonu, 1990-2023

Sektörlere göre emisyon miktarında enerji sektörü ilk sırada yer aldı

Toplam sera gazı emisyonlarında 2023 yılında CO₂ eşd. olarak en büyük payı %73,8 ile enerji kaynaklı emisyonlar alırken bunu sırasıyla %12,0 ile tarım, %11,8 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı ve %2,3 ile atık sektörü takip etti. ⁽¹⁾

Enerji sektörü emisyonları 2023 yılında, 1990 yılına göre %208,8, bir önceki yıla göre ise %10,3 artarak 442,2 Mt CO₂ eşd. olarak hesaplandı. Endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı emisyonları 1990 yılına göre %207,2 artmakla beraber bir önceki yıla göre %1,4 azalarak 70,9 Mt CO₂ eşd. olarak hesaplandı.

Tarım sektörü emisyonları 2023 yılında, 1990 yılına göre %38,4, bir önceki yıla göre ise %0,3 artarak 71,8 Mt CO₂ eşd. olarak hesaplandı. Atık sektörü emisyonları ise 1990 yılına göre %36,4 artarken bir önceki yıla göre %12,2 azalarak 14,1 Mt CO₂ eşd. olarak hesaplandı.

Sektörlere göre sera gazı emisyonları, 1990-2023

CO₂ emisyonlarındaki en büyük payı enerji kaynaklı emisyonlar oluşturdu

Toplam CO₂ emisyonlarının 2023 yılında %31,4 kadarı çevrim ve enerji alt kategorisinden kaynaklı olmak üzere %87,4 kadarı enerji sektöründen, %12,3 kadarı endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı sektöründen, %0,3 kadarı ise tarım ve atık sektörlerinden kaynaklandı.⁽¹⁾

Toplam CH₄ emisyonlarının 2023 yılında %55,4 kadarı enterik fermentasyon kaynaklı olmak üzere %63,7 kadarı tarım sektöründen, %18,4 kadarı enerji sektöründen, %17,9 kadarı atık sektöründen kaynaklandı.⁽¹⁾

Toplam N₂O emisyonlarının 2023 yılında %66,4 kadarı tarımsal topraklar kaynaklı olmak üzere %78,4 kadarı tarım sektöründen, %12,1 kadarı enerji sektöründen, %6,0 kadarı atık sektöründen ve %3,5 kadarı ise endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı sektöründen kaynaklandı.⁽¹⁾

Gazlara göre sera gazı emisyonları, 1990-2023

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Egeli bilim ekibinin Parkinson hastalarının yaşam kalitesini artıracak projesine TÜBİTAK’tan destek

Bu proje ile Parkinson hastalarının yürümelerini destekleyecek mobil uygulama geliştirilecek

Ege Üniversitesi(EÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Özkeskin’in yürütücülüğünü yaptığı “Parkinson Hastaları İçin Eksternal Uyaran Destekli Yürüme Eğitimi Mobil Uygulamasının Geliştirilmesi ve Etkinliğinin Araştırılması” adlı proje TÜBİTAK-ARDEB 1002-A Hızlı Destek Modülü kapsamında desteklenmeye hak kazandı.

Android ve IOS tabanlı işletim sistemlerinde kullanılabilecek şekilde geliştirilecek bu uygulama, telefonlarda yer alan dahili sensörler ile yürüme ile ilgili parametreleri ölçerek işitsel ve taktil uyaranları belirleyecek. Yürüme problemlerini düzeltip yaşam kalitesini yükseltecek.

Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Mehmet Özkeskin ve Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serkan Bakırhan’ı makamında ağırlayan Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemizde oluşturduğumuz bilim ekosistemi meyvelerini vermeye devam ediyor. Akademisyenlerimiz tarafından hayata geçirilecek olan mobil uygulama ile Parkinson hastalarının yasam kalitesine katkıda bulunulacak.  Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcımız Doç. Dr. Mehmet Özkeskin’in yürütücüsü olduğu proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Hocamızı ve ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.

Proje hakkında bilgi veren EÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Özkeskin, “Parkinsonlu bireylerin yürüyüş hızını ve dolayısıyla yaşam kalitesini iyileştirmeyi hedefleyen uygulamanın kişiye özel taktil ve işitsel uyaranlar sunması planlandı. Android ve IOS tabanlı işletim sistemlerinde kullanılabilecek şekilde geliştirilecek bu uygulama, telefonlarda yer alan dahili sensörler ile yürüme ile ilgili parametreleri ölçerek işitsel ve taktil uyaranları belirleyecek. İlk aşamada belirlenen bireye özel uyaranlar, yürüyüş sırasında verilecek ve yürüyüş parametrelerinin düzelip düzelmemesine göre otomatik olarak ayarlanarak tedavi süresince kullanılması planlanıyor. Geliştirilecek sistem sayesinde Parkinsonlu bireylerin yürüme değerlendirmesi ve tedavisinde yaygın olarak kullanılarak, yürüme problemlerinin iyileştirilmesi yaşam kalitelerinin geliştirilmesi hedefliyor” dedi

Doç. Dr. Mehmet Özkeskin yürütücülüğünü yaptığı multidisipliner projede, Marmara Üniversitesinden Prof. Dr. Zübeyir Sarı danışman olarak görev üstlenirken  Ege Üniversitesinden Prof. Dr. Serkan Bakırhan, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Doç. Dr. Fatih Özden, Dokuz Eylül Üniversitesinden Prof. Dr. Görsev Yener ve Bilecik Şeyh Edabali Üniversitesinden Doç. Dr. Emre Dandıl ise araştırmacı olarak yer alıyor.

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Safra Taşları Hakkında Doğru Sanılan 12 Yanlış Bilgi

 

 

Sindirim sisteminin önemli bir parçası olan safra kesesinde oluşan taşlar; şişkinlik, karında rahatsızlık hissi ve dolgunluk gibi hazımsızlık sorunlarıyla ilk sinyalleri veriyor. Her safra kesesi taşının ameliyat gerektirmediğine dikkat çeken Acıbadem Kartal Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Murat Gönenç “Safra taşları bir sebep değil bir sonuçtur. Esas sorun taşın kendisi değil, safra kesesinin hasta olmasıdır” diyerek safra taşları konusunda toplumda yanlış bilinen doğruları anlattı. 

 

Safra taşı yalnızca safra kesesinde olur: Taşlar, safra kesesi dışındaki  safra yollarında da oluşabiliyor. Safra sistemini bir ağaca benzeterek anlatan Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Murat Gönenç, küçük ve orta boy dallarının karaciğerin içinde, büyük dallarının ve gövdesinin karaciğerin dışında yerleşik olduğunu söylüyor. Safra kesesi de karaciğerin dışında yer alan safra yollarının bir parçasını oluşturuyor. Safra ağacı karaciğerde üretilen safranın geçici olarak depolanarak bağırsağa aktarılması görevini üstleniyor. Bu ağacın herhangi bir bölgesinde safra taşı oluşsa da büyük bir kısmı safra kesesinde gelişiyor.

 

Safra taşı sadece yaşlılarda görülür: Safra taşları her yaş grubunda görülebiliyor. Ancak yaş ilerledikçe risk artıyor. 40 yaşından sonra görülme sıklığı yükseliyor. Bunun yanı sıra obezite, genetik yatkınlık ve bazı kronik hastalıklar da safra taşı oluşumuna zemin hazırlayabiliyor.

 

Safra taşı her zaman şikayete neden olur: Safra taşları her zaman belirti vermediğinden şikayete de yol açmayabiliyor. O nedenle rutin kontroller sırasında bazen tesadüfen tespit edilebiliyor. Safra taşlarında en sık görülen şikayet ise şişkinlik, karında rahatsızlık hissi ve dolgunluk gibi hazımsızlık sorunları oluyor. Acil durumlarda, sağ omuza ve sağ kürek kemiğinin altına doğru yansıyan şiddetli karın ağrısı, ateş ve sarılık gibi şikayetler görülüyor. Ultrasonografi ile kolayca tanı konulsa da safra ağacının diğer kısımlarındaki taşlar ve şüphe duyulan diğer hastalıkların teşhisi için bazı ek tetkikler gerekebiliyor.

 

Safra taşları belirtilerden hemen anlaşılabilir: Safra taşlarına bağlı hastalıkların şikayetleri mide, pankreas ve bağırsak hastalıkları ile akut apandisit, kalp krizi ve böbrek taşı gibi diğer hastalıkların belirtileri ile karışabiliyor. 

 

Safra taşları sadece kadınlarda görülür: Kadınlar, erkeklere göre daha yüksek risk altında olsalar da safra taşları erkeklerde de görülebiliyor. Eski tıp kitaplarında safra taşlarının en sık 40 yaş civarı, açık tenli ve kilolu kadınlarda görüldüğüne dair bilgiler olduğunu,“4F (forty, female, fairy, fat)” şeklindeki İngilizce kısaltmaya sık rastlandığını belirten Prof. Dr Murat Gönenç, “Gerçekten de kadınlık hormonları, yaş ve obezite safra taşı gelişimi açısından iyi bilinen risk faktörleridir. Özellikle gebelik sürecinin ve bazı doğum kontrol ilaçlarının safra taşı oluşumunu tetiklediği net olarak gösterilmiştir” diyor.

 

Safra taşı düşürülebilir: Safra kesesi taşları böbrek taşları gibi düşürülemiyor. Taşlar, kesenin içinde hareket edebiliyor, ancak kendiliğinden düşmeleri mümkün olmuyor. Bol su içmek de böbrek taşlarında olduğu gibi düşmelerini sağlamıyor. 

 

Safra taşı sadece yağlı yiyeceklerden kaynaklanır: Beslenme önemli bir faktör olsa da safra taşlarının tek sebebi değil. Safra taşlarının da kendi içlerinde tipleri bulunuyor ve her bir safra taşı tipinin oluşum mekanizması birbirinden farklı. Batı tipi beslenme, yani et ağırlıklı yemek tüketilen ülkelerde en sık görülen safra taşları kolesterol taşları oluyor. 

 

Safra taşları ilaçla veya bitkisel yöntemlerle eritilebilir: Bilimsel olarak kanıtlanmış bir ilaç veya bitkisel tedavi yöntemi bulunmuyor. Mevcut tedavi seçenekleri arasında en etkili yöntem laparoskopik cerrahi ile safra kesesinin alınması oluyor. 

 

Safra kesesi alınırsa sindirim bozulur: Safra kesesi olmadan da vücut safra üretmeye devam ediyor. Ameliyat sonrası bazı gıdalara karşı hassasiyet gelişse de bu durum, genellikle zamanla düzeliyor. Safra kesesinin yokluğu ne erken ne de geç dönemde ciddi bir sorun teşkil etmiyor. 

 

Safra taşı olan herkes mutlaka ameliyat olmalıdır: Her safra taşı tedavi gerektirmiyor. Şikayet oluşturmayan safra taşları medikal olarak takip ediliyor. Ancak bazı özel durumlarda (büyük taşlar, bağışıklık sistemi zayıf hastalar vb.) belirti olmasa bile ameliyat önerilebiliyor. Safra kesesi taşlarında tedavi için mutlak gerekçe kişinin safra taşlarına bağlı şikayetlerinin olması veya daha önce safra taşlarına bağlı bir hastalık geçirmesi olduğunu belirten Prof. Dr. Murat Gönenç; safra kesesi taşlarının tesadüfen saptandığı hastalarda tedavi önerilen belli başlı durumları şöyle açıklıyor: “Safra taşı oluşumu ile seyreden kan hastalıkları, başka nedenle karın cerrahisi planlanan hastalar, yaşadıkları yer veya işleri nedeniyle acil sağlık hizmetine ulaşması zor olan kişiler (kırsal bölgelerde yaşayanlar, sık seyahat edenler, askerler, denizciler, vs.), bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar veya hastalıklar, nakil hastaları, doğurganlık çağında olan ve gebelik düşünen kadınlar, safra kesesi taşı 2 cm’den büyük olan bireyler, safra kesesi duvarında kireçlenme, safra kesesi taş ile dolu olan kişiler. Safra kesesinden farklı olarak, safra ağacının başka kısımlarında yer alan taşlar için şikayet olsun ya da olmasın, mutlaka tedavi önerilir”

 

Ameliyatta yalnızca taşların alınması yeterlidir: Safra taşı ameliyatlarında yalnızca taşlar değil, kese tümden alınıyor.  Selim safra kesesi hastalıklarında bilimsel olarak ispatlanmış en iyi tedavi yöntemi “laparoskopik kolesistektomi” yani kapalı yöntemle safra kesesinin bütünüyle çıkarılması oluyor. Prof. Dr. Murat Gönenç; ameliyat yöntemi ile ilgili şu bilgiler veriyor: “Esas sorun taşın kendisi değil, safra kesesinin hasta olmasıdır. Bu nedenle, safra kesesinin içini açıp sadece taşları almak şeklindeki bir tedavi yöntemi bilimsel olarak kabul edilebilir değildir. Taş eritme ve kırma tedavilerinin uzun dönemde başarısız olmalarının nedeni de budur. ‘kapalı yöntem’ olarak bilinen, laparoskopik olarak yapılan safra kesesi ameliyatı küçük kesilerle yapılır. Ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık hissi azalır, hasta normal hayata hızlıca dönebilir.”

 

Ameliyat sonrası safra taşları tekrar oluşur: Safra kesesi alındıktan sonra safra taşı tekrar oluşmuyor, çünkü safra taşı oluşumunun ana sebebi safra kesesinin kendisidir. Ancak safra yollarında taş oluşumu nadiren görülebiliyor.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Güzelbahçe Belediyesi’nden Çiftçiye Desteğe Devam

 Güzelbahçe Belediyesi, Güzelbahçe’de bulunan Payamlı, Küçükkaya ve Çamlı Köyleri başta olmak üzere ilçe genelinde tarımla uğraşan tüm çiftçilere tarımsal ürün desteğine devam ediyor. Güzelbahçe Belediyesi, ilçede bulunan üç köye sene başında 1.5 kg bordo bulamacı ve 10 ton kükürt dağıtımının ardından ilçe genelindeki tüm çiftçi ve köylülere 72 ton gübre dağıtımı daha gerçekleştirdi. Çiftçilerimizin yüzü gülüyor desteğimiz sürecek Köylüye büyük destek verdiklerini, desteğin süreceğini söyleyen Güzelbahçe Belediye Başkanı Mustafa Günay, “İlçede tarımla uğraşan çiftçilere yönelik bu desteğin, sürdürülebilir tarımı teşvik etmek ve yerel üreticileri desteklemek adına büyük önem taşıyor. Çiftçilerimiz bizim için çok değerli. Onların üretime devam edebilmesi için elimizden gelen desteği sunmaya devam edeceğiz. Güzelbahçe’nin bereketli topraklarında üretimi artırmak ve çiftçilerimizi ekonomik olarak rahatlatmak adına bu gübre desteğini hayata geçiriyoruz. Geçtiğimiz ay bordo bulamacı ve kükürt dağıttık. Şimdi de gübre desteğine başladık. 72 ton gübreyi ekiplerimiz çiftçilerimize, muhtarların dağıtımı için muhtarlıklara bıraktık. Tarımla uğraşan herkese desteğimiz devam edecek. Bizim amacımız bu yıl çiftçilerin hiçbir masraf yapmadan ürünlerini satıp kar etmeleri. Çiftçi zaten zor durumda bir de zirai ilaçlarla gübrelerle beli iyice bükülmesin bu katkıyı da biz koyalım diye düşündük. Bundan sonra da desteklerimiz devam edecek” diye konuştu.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

Enerji verimliliği ve yeşil dönüşümde İzmir-Danimarka iş birliği

Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft ve İstanbul Başkonsolosu Thierry Hoppe, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ı makamında ziyaret etti. Görüşmede enerji verimliliği ve yeşil dönüşüm konusunda iş birliği fırsatları konuşuldu. 

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft ve Danimarka’nın İstanbul Başkonsolosu Thierry Hoppe’u makamında ağırladı. İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Ramazan Tezcan’ın da yer aldığı görüşmede özellikle Danimarka’nın yeşil enerji alanındaki deneyimi, İzmir’in bu konudaki potansiyeli ve öncü adımları ile iş birliği fırsatları konuşuldu. 

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, İzmir’in genel yapısına ilişkin bilgi vererek kentte yürütülen yeşil dönüşüm, altyapı iyileştirmeleri ve Körfez’deki temizlik çalışmalarından bahsetti. Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft ise 1970’li yıllardaki petrol krizinin ardından yeşil dönüşüme büyük önem verdiklerini belirtti. Toft, ayrıca Danimarka’nın denizyolu taşımacılığı alanında ileri düzeyde bir altyapıya sahip olduğunu söyleyerek, İzmir gibi büyük liman kentlerinin iş birliği fırsatları açısından dikkat çekici olduğunu ifade etti.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı